Samen met Nele Robben heb ik de tekst doorgenomen en samengevat.
Hieronder vindt u een samenvatting van de tekst: “Katholiek onderwijs, dynamisch en pluriform” van M. van Hecke.
Mieke van Hecke vindt dat er een belangrijke relatie is tussen levensbeschouwing en onderwijs. Ze gaat dan ook na welke plaats levensbeschouwing precies krijgt binnen het onderwijs.
Een eerste punt waar ze stil bij staat is identiteit van elk individu binnen de maatschappij. Omdat identiteit een onderdeel is van levensbeschouwing, wilt, het Vlaams secretariaat van het Katholiek Onderwijs, de relatie tussen onderwijs en identiteit bevorderen.
Verder vinden ze het ook belangrijk dat er een geheel gevormd wordt tussen alle Katholieke scholen wat wil zeggen dat het onderwijs ook de pluraliteit van de maatschappij gaat erkennen (= het onderwijs gaat leren omgaan met de verschillende culturen en de verschillende levensbeschouwing binnen de maatschappij).
Omdat het onderwijs dit als doel heeft voorgenomen, heeft dit ook als gevolg dat het blinde geloof in de kerk moet plaatsmaken voor authenticiteit (= echtheid)
1) Individualisering en pluralisering versterken het menselijk verlangen naar authenticiteit.
C. Taylor: “mensen balanceren op de grens tussen communiceren en anonimiteit (de mensen hoeven niet meer naar buiten wegens het ontstaan van vele communicatie middelen en zweven hierdoor tussen eenzaamheid en samen zijn.) Verbondenheid krijgt een nieuwe betekenis.”
Volgens Taylor is het innerlijk gevoel belangrijk geworden. => Ontstaan van spinnenweb van meningen. => Wie kan dan uiteindelijk helpen bij het maken van keuzes en bij wie kan ik ten raden gaan?
=> 1. Alleen
=> 2.alsnog raadgevers
=> Mark Elchardus: “Mensen volgen levenswijzen en wijsheid waar mensen zich aangesproken voelt. => en willen hiervoor gerespecteerd worden.
2) Cultuur van authenticiteit en experssie als unieke ruimte voor het spreken over een hedendaagse religieus levensgevoel
=> Welke invloed heeft de expressieve cultuur van nu op de pure christelijke geloofstraditie?
• Het geloof staat niet meer centraal in onze maatschappij.
• Ieder individu creëert een eigen leven.
=> gevolg: hetgeen wat de mens ervaart als belangrijk, moet niet meer te maken hebben met de kerk.
=> Uitdaging: geloof een leven moeten opnieuw met elkaar communiceren.
(zeker in katholieke school)
3) Vier uitingsvormen van het verlang naar authenticiteit
Anton van Harskamp: “een cultuur van authenciteit, gaat niet gepaard met een afname van religie. Het probleem is de relatie tussen het individu en het religieuze gezag.” (~ mensen kunnen zich niet verzoenen met een controle van bovenaf).
=> gevolgen van het wegvallen van vertrouwen in tradities:
1. “verandering in de aard van het morele handelen”:
• Niet meer oorspronkelijk van de regels die traditioneel voortleefden. =>
betrokkenheid bij wat er gebeurt. => Mensen nemen niet meer gewoon alles aan van wat er gezegd wordt.
2. “een veranderde attitude tegenover het verleden”:
Geen reden meer om op het verleden te richten: de toekomst telt
3. “reflexieve twijfel (~ twijfel aan zichzelf)
=> 1. Gebroken geloof
=> 2. individu: absolute referentiepunt van kennis en expertise. + Kennis van een derde noodzakelijk.
=> weinig speling op eigen levensontwerp.
Opmerking: de mens moet uit zijn cocon gehaald worden om in gesprek te treden met anderen.
4. “effect van de biografisering” (~de mens en zijn biografie en allerlei gebeurtenissen zijn bron van het hedendaagse geloof).
4) Identiteit als ankerplaats voor christelijk spreken over pluralitiet: altijd omstreden.
Wie nog aan religie wil doen, moet eerst een levensbeschouwelijk identiteit vormen. => cruciaal gegeven. Reden: op deze manier kan men aanknopingspunten zoeken in het levensverhaal van jongeren en volwassenen.
=> De christelijke geloofstraditie vult het levensverhaal van de mens aan.
Opmerking: “het verlangen naar authenticiteit wordt erkend, maar is nooit absoluut. Identiteitsvorming gebeurt altijd gemeenschappelijk: mensen laten zich steeds beïnvloeden door anderen.
5) De menselijke ervaring van het fragment.
• Vroeger: identiteit werd doorheen de tijd ontwikkelt, maar werd een afgerond geheel. Dus ervaringsgericht leren bestond toen niet, maar jongeren leerden enkel door kennisoverdracht (bv.: vergelijking met bank).
• Fragment:
- sluiten aan bij hedendaagse verlangen naar authenticiteit.
- zijn hoop: willen één geheel vormen. (zal nooit vervuld worden)
• Wie ben ik?: opzoek gaan in jezelf + contact met anderen + inleven in anderen (gaat verder dan hier en nu) => solidariteit over de grenzen van tijd en ruimte.
6) Hoe geef je als katholieke school vorm aan een relationeel en pluriform
katholicisme?
• “Katholieke scholen gaan uit van de erkenning en de waardering van de pluraliteit van levensverhalen.”: autonomie van het opgroeiende kind => verlangen naar authenticiteit.
• Uitdaging: “opnieuw aanknopingspunten zoeken tussen levensbeschouwing en onderwijs”.
Opmerking: religieuze vorming moet worden gezien als een pedagogisch aspect en niet alleen maar opgelegd door de kerk.
7) Hernieuwde aandacht voor de relatie tussen religie en onderwijs
• “Religie is niet alleen een element van organisatie, maar het is ook medebepalend voor het ethos van de school (de visie)”. => rituelen in de school ontstaan hieruit.
Opmerking: de school mag zich niet meer alleen beperken tot het christendom alleen.
• Opmerking: de vier belangrijke vragen naar identiteitsvorming: de zinvraag, de vraag naar rechtvaardigheid, de vraag naar mezelf en de vraag naar mijn identiteit.
=> Pedagogische reflectie omtrent deze onderwerpen is belangrijk!
• Religiekunde is niet nodig, maar men moet wel genoeg informatie geven rond
de verschillende achtergronden van mensen binnen onze samenleving.
8) Investeren in de normatieve professionaliteit van de leerkracht
• Het is belangrijk dat leerkrachten en docenten reflecteren op eigen handelen.
• Ook de leerkrachten moeten een doel voor ogen hebben.
• Taak van de leerkracht: kennis overdrager, wegwijzer en bezieler. => hij is een vorm van biografisch adviseur. Want het is noodzakelijk voor de vorming van jongeren en jongvolwassenen. Onderwijs
daagt jongeren uit om zelf antwoorden te formuleren op levensvragen.
• Opmerking: elke leerkracht is betrokken bij de gebeurtenissen in de brede samenleving.
• Leerkracht heeft een voorbeeldfunctie.
9) Besluit
De school heeft een levensbeschouwelijke identiteit en dat de leerkrachten hierover moeten reflecteren met de levensbeschouwelijke achtergrond van de school.
10) Voorwaarden van goed katholiek onderwijs en aspecten die hierin plaats moeten krijgen
- dynamisch
- relationeel
- pluriform identiteitsconcept.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten